Het leenstelsel werd in 2015 ingevoerd. Veel studenten moeten sindsdien geld lenen om hun studie te kunnen betalen. Inmiddels hebben bijna twee op de drie studenten een studieschuld. Eind 2019 waren dat in totaal 1,4 miljoen mensen. Gemiddeld was de studieschuld eind 2019 €13.700,–. Dit gemiddelde bedrag stijgt echter snel. Voor studenten die in 2020 begonnen zijn met hun studie is de verwachting dat zij met een gemiddelde studieschuld van ruim €26.000,– hun studie zullen eindigen.

De maximale lening die iemand bij een bank kan afsluiten om de aankoop van een woning te financieren hangt niet alleen af van het inkomen, maar ook van bestaande schulden. Als vuistregel kan worden aangehouden dat het bedrag aan schulden ertoe leidt dat tot 5 keer minder geleend kan worden. Een studieschuld van €26.000,– betekent dus dat deze jongere €130.000,– minder kan lenen dan een andere jongere met hetzelfde inkomen maar zonder schulden.

Op dit moment is de woningmarkt oververhit. Dit heeft tot gevolg dat de prijzen hoog zijn. Vooral jongeren die aan het begin van hun loopbaan staan en nog geen hoge salarissen verdienen, hebben de grootste moeite om voldoende te kunnen lenen om een woning te kunnen kopen. Is er dan ook een studieschuld, waardoor er in het eerder genoemde voorbeeld €130.000,– minder kan worden geleend, dan betekent dit feitelijk dat men kansloos is in de huidige woningmarkt. Dat is triest voor deze jongeren. Daarnaast leidt het tot een tweedeling tussen jongeren met welvarende ouders die de studiekosten voor hun kinderen hebben gefinancierd en jongeren die gedwongen hebben moeten lenen.

Banken hebben geen toegang tot registers waarmee zij kunnen controleren of een jongere die een hypotheek aanvraagt, wel of geen studieschuld heeft. Recentelijk heeft de Autoriteit Financiële Markten bekend gemaakt dat onderzoek uitwijst dat inmiddels 1 op de 3 jongeren bij het aanvragen van een hypotheek verzwijgt dat men een studieschuld heeft.  Dit is wel begrijpelijk maar niet verstandig. Immers te hoge schulden kunnen ertoe leiden dat de woonlasten niet betaald kunnen worden. Ook kan de bank sancties treffen als men later toch ontdekt dat er studieschulden zijn terwijl de jongere dit bij het aanvragen heeft verzwegen.

Gelet op de brede politieke steun die er voor afschaffing van het leenstelsel is, mag worden verwacht dat dit in de komende maanden wel zal plaatsvinden. De grote vraag is dan wel wat er gaat gebeuren met de studenten die in de periode 2015- 2021 wél geld hebben moeten lenen. Er zal forse druk komen om deze schulden geheel of gedeeltelijk kwijt te schelden.

Elke hypotheek moet op enig moment worden afgelost. Wat wel kan is dat de terugbetaling wordt uitgesteld.

Bij veel banken is het mogelijk om bij hypotheken waarop een Nationale Hypotheek Garantie rust tot 50% van de actuele waarde van de woning uitstel van afbetaling van een deel van de hypotheekschuld te krijgen. Je betaalt dan dus nog wel de rente over de hypotheek, maar je lost gedurende de duur van de lening nog maar 50% van de schuld af. Omdat de waarde van woningen de afgelopen jaren fors zijn gestegen kan de aflossing van een steeds groter deel van de lening “naar achteren” worden geschoven.

Uitstel van terugbetaling van de hypotheeklening is geen afstel! Wanneer deze keuze voor uitstel gemaakt wordt, is het verstandig om te bedenken hoe te zijner tijd de resterende schuld toch wordt afgelost.  Relaties van ons kantoor gaan hier verschillend mee om. De ene relatie legt wel degelijk elke maand een bedrag opzij, maar gebruikt dat niet voor het nu aflossen van de hypotheekschuld, maar om te beleggen. Dit vanuit de gedachte dat het rendement op beleggingen op langere termijn (veel) hoger is dan de besparing op rente en het fiscale voordeel dat men behaalt door nu elke maand een deel van de hypotheekschuld af te lossen.

Weer andere relaties gaan ervan uit dat bij hun overlijden de woning verkocht zal worden en de opbrengst voor de erfgenamen meer dan voldoende is om de dan resterende hypotheekschuld af te lossen. Weer anderen verwachten in de toekomst bepaalde bedragen te ontvangen uit bijvoorbeeld de verkoop van hun onderneming of vanuit een erfenis en kiezen ervoor om nu een hoger besteedbaar inkomen te hebben en het toekomstige te ontvangen kapitaal voor de aflossing te gebruiken.

Wat de toekomst ons brengt? Niemand die het zeker weet. De rente van de lening kan sterk stijgen. De prijzen van woningen kunnen dalen. Je kan ziek worden waardoor jouw inkomen sterk daalt. De opbrengst van de geplande verkoop van jouw onderneming kan zwaar tegenvallen. De relatie met jouw partner kan eindigen. Kortom er kan van alles gebeuren. Maar ook dan moet die resterende hypotheekschuld nog steeds terugbetaald worden.

Ons advies is om niet lichtvaardig een keuze te maken omdat het nu financieel zo goed uitkomt. Houd rekening met verschillende scenario’s waarbij zaken kunnen tegenvallen. Met ons advies helpen wij je graag een goed afgewogen beslissing te nemen.